امکان سنجی استفاده از شاخص های مبتنی بر تصاویر ماهواره ای در برآورد بیابان زایی با استفاده از مدل imdpa

چکیده بیابان¬زایی یکی از مشکلات اصلی تخریب سرزمین است که بیشتر در مناطق خشک و نیمه خشک جهان رخ می دهد و سبب کاهش پتانسیل های سرزمین می گردد. برای مقابله با پدیده بیابان¬زایی باید حساسیت بیابانی شدن منطقه را تخمین زد و سپس به مقابله با این پدیده پرداخت. این پژوهش با هدف مقایسه نقشه های به دست آمده از کار زمینی در مدل imdpa با نقشه های تولیدی از سنجش ازدور انجام شد. تصاویر مورداستفاده لندست 5 (سنجنده tm) است. با استفاده از روش های سنجش از دور سه شاخص تجدید پوشش گیاهی، تراکم پوشش گیاهی و نسبت اراضی مسکونی و شهری به زراعی و باغی (ur/ag) محاسبه و نقشه بیابان زایی این شاخص ها بدست آمد. سپس نتایج بدست آمده از این پژوهش با نتایج طرح مطالعاتی سازمان جنگل¬ها و مراتع کشور در منطقه سگزی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد در شاخص تجدید پوشش 6/70 درصد در کلاس زیاد و 4/8 در کلاس متوسط بیابان زایی قرار می گیرند. نتایج داده های سنجش از دور در شاخص فوق 14/3 درصد را در کلاس خیلی شدید و 94/6 درصد را در کلاس آرام و 92/89 درصد در کلاس بدون تغییر قرار گرفت. در شاخص تراکم پوشش گیاهی (طرح مطالعاتی سازمان جنگل ها و مراتع کشور) نتایج نشان داد 07/25 درصد در کلاس آرام، 12/63 درصد در کلاس شدید و 8/11 درصد در کلاس خیلی شدید قرار دارند. نتایج داده های سنجش از دور در شاخص فوق 08/0 درصد را در کلاس متوسط، 35/1 درصد در کلاس شدید و 57/98 درصد را در کلاس خیلی شدید قرار داد. نتایج نشان داد در شاخص نسبت اراضی مسکونی و شهری به زراعی و باغی (ur/ag) (طرح مطالعاتی سازمان جنگل ها و مراتع کشور) 48/77 درصد در کلاس آرام، 99/21 درصد در کلاس متوسط و 53/0 درصد در کلاس شدید قرار می¬گیرد. نتایج داده های سنجش از دور در شاخص فوق 92/76 درصد را در کلاس آرام، 56/22 درصد در کلاس متوسط و 52/0 درصد را در کلاس شدید قرار داد. درمورد مقایسه کار زمینی و سنجش از دور با توجه به این¬که با استفاده از داده¬های سنجش از دور می توان کل منطقه را ارزیابی کرد و تمام پیکسل¬ها اندازه¬گیری می¬شوند اما در روش¬های زمینی معمولاً چند نقطه اندازه¬گیری شده و سپس با استفاده از روش¬های میان¬یابی به کل منطقه تعمیم داده می¬شود سنجش از دور می¬تواند نتایج بهتری ارائه کند.